Το ερώτημα σχετικά με το τι συμβαίνει τη στιγμή που πεθαίνει ένας άνθρωπος έχει «βασανίσει» εδώ και αιώνες την επιστήμη και τη φιλοσοφία.
Οι θεωρίες είναι πολλές και ενισχύονται από τις ιστορίες ανθρώπων που άγγιξαν το θάνατο αλλά επέστρεψαν στη ζωή και μίλησαν για ένα «λευκό φως» ή ισχυρίστηκαν πως είδαν αγαπημένα τους πρόσωπα ή ακόμη ότι βίωσαν μια εξωσωματική εμπειρία.
Μια νέα έρευνα κατέληξε σε ενδιαφέρουσες διαπιστώσεις που ενδεχομένως να δίνουν απαντήσεις σε αυτές τις μεταθανάτιες εμπειρίες. Συγκεκριμένα, η μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Proceedings of the National Academy of Science, αποκάλυψε μια απότομη αύξηση της εγκεφαλικής δραστηριότητας ασθενών τη στιγμή της καρδιακής ανακοπής, δηλαδή ένα κύμα συνειδητής δραστηριότητας σε έναν ετοιμοθάνατο εγκέφαλο.
Η μελέτη διαπίστωσε ότι εμπλέκονται τμήματα του εγκεφάλου που σχετίζονται με γνωστικές διεργασίες, συμπεριλαμβανομένης της κροταφοβρεγματικής συμβολής και του προμετωπιαίου φλοιού. Επίσης η περιοχή του εγκεφάλου που δραστηριοποιείται συνδέεται με τα όνειρα, τις οπτικές παραισθήσεις στην επιληψία και τις αλλοιωμένες καταστάσεις συνείδησης. Αυτό θα μπορούσε να δώσει μια λογική εξήγηση σε οράματα, όπως το έντονο φως ή την εξωσωματική εμπειρία.
Με απλά λόγια, οι άνθρωποι εκείνη τη στιγμή επί της ουσίας ονειρεύονται καθώς οδεύουν προς το θάνατο. Ο επικεφαλής της μελέτης Δρ. Τζωρτζ Μασού υπογραμμίζει πως «το πόσο ζωντανές εμπειρίες μπορούν να προκύψουν από έναν δυσλειτουργικό εγκέφαλο είναι ένα νευροεπιστημονικό παράδοξο».
Συνολικά, στο πλαίσιο της έρευνας, εξετάστηκαν με ηλεκτροεγκεφαλογράφημα τέσσερις ασθενείς σε μηχανική υποστήριξη που απεβίωσαν λόγω καρδιακής ανακοπής. Οι εν λόγω άνθρωποι βρίσκονταν σε κώμα και δεν μπορούσαν να λάβουν περαιτέρω ιατρική βοήθεια.
Μετά την διακοπή της μηχανικής υποστήριξης, οι δύο ασθενείς εμφάνισαν αύξηση του καρδιακού ρυθμού και αύξηση της δραστηριότητας των κυμάτων γάμμα στον εγκέφαλο, που είναι ο ταχύτερος τύπος δραστηριότητας και σχετίζεται με τη συνείδηση. Επιπλέον, δραστηριότητα καταγράφηκε στο τμήμα του εγκεφάλου που σχετίζεται με τα όνειρα και τις παραισθήσεις.
Ο Τζίμο Μποργιγκιν, Ph.D., αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Μοριακής & Ολοκληρωτικής Φυσιολογίας και του Τμήματος Νευρολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν και ένας από τους συγγραφείς της μελέτης εξήγησε τα κύρια σημεία της έρευνας στο Healthline:
«Πρώτον, ο εγκέφαλος μπορεί να ενεργοποιηθεί με τη διαδικασία του θανάτου. Δεύτερον, πρέπει να διερευνήσουμε τον ρόλο του εγκεφάλου στην καρδιακή ανακοπή: εάν ο εγκέφαλος ενεργοποιείται περισσότερο κατά τη διάρκεια του θανάτου, γιατί συμβαίνει αυτό; Υπάρχουν λειτουργίες του εγκεφάλου που δεν γνωρίζαμε πριν από τη μελέτη μας».
«Δεν γνωρίζουμε πλήρως την απάντηση σε αυτή την ερώτηση», δήλωσε από την πλευρά του ο Δρ Άντριου Νιούμπεργκ, νευροεπιστήμονας και διευθυντής έρευνας στο Marcus Institute of Integrative Health και γιατρός στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Jefferson. «Προηγουμένως, εθεωρείτο ότι ο εγκέφαλος απλώς σταματά να λειτουργεί, αλλά αυτή η μελέτη, όπως και πολλές άλλες παρόμοιες, υποδηλώνουν ότι υπάρχει συγκεκριμένη εγκεφαλική δραστηριότητα που σχετίζεται με την κατάσταση του παραλίγο θανάτου».
Ο Νιούμπεργκ πρόσθεσε ότι αυτές οι περιοχές του εγκεφάλου έχουν συσχετιστεί με πνευματικές εμπειρίες και ότι αυτές οι εμπειρίες συνδέονται με αυξημένη δραστηριότητα στο συμπαθητικό νευρικό σύστημα, το οποίο ελέγχει την απόκριση «μάχομαι ή φεύγω» όταν κάποιος βρίσκεται κοντά στο θάνατο.
«Αυτό που πραγματικά υποδηλώνει αυτή η μελέτη είναι ότι ο εγκέφαλος υφίσταται κάποιες χημικές αλλαγές κατά τη διαδικασία του θανάτου. Εξηγεί επίσης τους ισχυρισμούς για οράματα με αγγέλους ή φως στο τέλος ενός τούνελ», δήλωσε ο Άρθουρ Κάπλαν, βιοηθικός στο Ιατρικό Κέντρο του NYU Langone. «Αυτό που δείχνει είναι ότι ο εγκέφαλος προσπαθεί να ξυπνήσει και ενεργοποιείται με τρόπους που μπορεί να είναι παραισθησιακοί».
Πολλοί άνθρωποι είναι περίεργοι για το τι θα συμβεί μετά τον θάνατο, αλλά αυτή η μελέτη είναι πολύ προκαταρκτική και δεν ακολουθεί αυτόν τον δρόμο. «Κατά κάποιο τρόπο, αυτή η μελέτη ρίχνει φως στον φόβο των ανθρώπων ότι ίσως υποφέρουν όταν πεθαίνουν και αυτό δεν φαίνεται να ισχύει. Όμως θα απογοητευτούν όσοι αναζητούν απαντήσεις για το τι συμβαίνει μετά τον θάνατο. Αυτή η μελέτη δεν δίνει τέτοιες πληροφορίες», πρόσθεσε ο Κάπλαν.
Οι ειδικοί ελπίζουν ότι η συνέχιση των ερευνών σε αυτή την κατεύθυνση και η εκμάθηση περισσότερων για τον ετοιμοθάνατο εγκέφαλο θα μπορούσε να σώσει ασθενείς με καρδιακή ανακοπή στο μέλλον.
