Η Σήραγγα Τοπολίων… η μοναδική σήραγγα στην Κρήτη που είναι σκαμμένη με τα χέρια!
Πρόκειται για ένα έργο που εκτελέσθηκε επί πρωθυπουργίας Ελευθερίου Βενιζέλου.
Εχει πλάτος 4 μέτρα και μήκος περίπου 100 μέτρα. το χαρακτηριστικό της συγκεκριμένης σήραγγας είναι ότι χωράει μόνο ένα αυτοκίνητο ανα κατεύθυνση με αποτέλεσμα να υπάρχουν στις 2 εισόδους της φωτεινοί σηματοδότες όπου και ρυθμίζουν την είσοδο ανα πλευρά.
Από το αρχείο Κλέαρχου Μαρκαντωνάκη βλέπουμε επιστολή στις 26-4-1914 του Λουκά Ρούφου, γενικού διοικητή Κρήτης, προς τον Ελ. Βενιζέλο σχετικά με την ανάγκη εκτέλεσης δημοσίων έργων στην Κρήτη. Από το γραφείο διευθύνσεως δημοσίων έργων, μπορούμε να δούμε καταχωρηθέντα έργα από 1η Οκτωβρίου 1913 έως και 15η Σεπτεμβρίου 1914. Χάρη στις ενέργειες του καταγόμενου από τα Τοπόλια Βουλευτή και Γερουσιαστή Χανίων Γεώργιου Μαρκαντωνάκη, εγκρίθηκαν έργα για την ανάπτυξη του οδικού δικτύου Κισάμου και της κατασκευής της σήραγγας Τοπολίων. Ακόμα και σήμερα προς τιμήν του ονομάζεται «Σήραγγα Μαρκαντώνη»!
Ο συγγραφέας Χαρίδημος Σπανουδάκης στο βιβλίο του «Οι αναμνήσεις ενός νοσταλγού», για τις δύσκολες συνθήκες στην κατασκευή του δρόμου και τη διάνοιξη της σήραγγας, γράφει: «Μέσα από το φαράγγι αυτό και στη μέση περίπου της απόστασης από τον ποταμό ως την κορφή, πέρασε ο δρόμος. Στα πιο πολλά σημεία δε σκάφτηκε αλλά κυριολεκτικά λαξεύτηκε στο βράχο. Ένα βράχο συμπαγή από ασβεστόλιθο που όταν θρυμματίζεται μυρίζει σαν μπαρούτι. Μεγάλοι όγκοι ανατινάχθηκαν με φουρνέλα και κατρακύλησαν στο βάθος. Οι εργάτες δούλευαν μέσα στον ήλιο ή και στη βροχή και στο τρομερό ρεύμα αέρα που σχηματίζεται, δεμένοι πολλές φορές από τη μέση τους με σκοινιά που η άλλη άκρη τους δενόταν σε κάποια γερή ρίζα θάμνου ή σε κάποιο βράχο.
Τα φουρνέλα ανοίγονταν με το καλέμι και τη βαρειά. Ένας εργάτης κρατούσε το καλέμι που ήταν στην άκρη πλακωτό, όπως ένα κατσαβίδι, και μετά από κάθε κτύπημα που έδινε ο άλλος με τη βαρειά, του έδινε μισή στροφή. Έτσι το καλέμι καρφωνόταν πιο εύκολα στο βράχο. Κάθε τόσο έριχναν λίγο νερό στην τρύπα για να μην πετιέται η σκόνη να τους τυφλώνει. Για τη σήραγγα στην αρχή σκέφτηκαν πως δεν χρειαζόταν κτίσιμο, αφού ολόκληρη ήταν λαξευμένη στο βράχο. Όμως συνέχεια έτρεχε νερό από διάφορα σημεία και αρκετές φορές ξεκόλλησαν βράχια και χώματα κι έπεσαν κάτω φράζοντας το δρόμο. Έτσι αποφασίστηκε αργότερα το χτίσιμό της». Το χτίσιμο της, σύμφωνα με μαρτυρίες κατοίκων του χωριού που ζούσαν τότε και μερικοί συμμετείχαν στην κατασκευή της, πρέπει να ξεκίνησε γύρω στο 1920.
*Κείμενα και παλιές φωτογραφίες από το: www.topoliavillage.com
