Η έλλειψη του «υγρού χρυσού» εκτοξεύει τις τιμές, αυξάνει την εγκληματικότητα και ωθεί τη βιομηχανία ελαιολάδου σε πρωτοφανή κρίση. Οι ακραίες καιρικές συνθήκες λόγω κλιματικής αλλαγής έχουν «επηρεάσει σημαντικά» την παραγωγή στη νότια Ευρώπη τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα σε μεσογειακές χώρες όπως η Ισπανία, η Ιταλία και η Ελλάδα, εξηγεί ο Κάιλ Χόλαντ, αναλυτής στον όμιλο έρευνας αγοράς Mintec.
Η Ισπανία ειδικότερα, η οποία προμηθεύει περισσότερο από το 40% της παγκόσμιας παραγωγής, παράγει συνήθως σε κάθε συγκομιδή μεταξύ 1,3 και 1,5 εκατομμυρίων μετρικών τόνων ελαιολάδου. Τα επίσημα στοιχεία ωστόσο έδειξαν ότι η χώρα της Ιβηρικής απέδωσε μόλις 666.000 μετρικούς τόνους την περίοδο 2022/2023. Οι τιμές του έξτρα παρθένου ελαιολάδου στην Ανδαλουσία της Ισπανίας διαμορφώθηκαν στα 7,8 ευρώ ανά κιλό στις 19 Απριλίου, σύμφωνα με τον δείκτη αναφοράς της Mintec, από λίγο πάνω από 8 ευρώ στο τέλος Μαρτίου.
Η πτωτική τάση ακολουθεί το πρωτοφανές υψηλό των 9,2 ευρώ τον Ιανουάριο, με το ξέφρενο ράλι στην τιμή του ελαιόλαδου να περιορίζεται τις τελευταίες εβδομάδες, εν μέρει λόγω των ευεργετικών βροχοπτώσεων τον Μάρτιο και τον Απρίλιο και της επακόλουθης βελτίωσης των εκτιμήσεων για τη συγκομιδή. Οι αναλυτές ωστόσο τονίζουν ότι η μείωση των αποθεμάτων ελαιολάδου πιθανότατα θα παρατείνει την επισφάλεια στην αγορά και θα οδηγήσει σε ξαφνικές αυξήσεις τιμών τους επόμενους μήνες.
Θα εξαντληθούν τα αποθέματα
«Νομίζω ότι η μεγαλύτερη ανησυχία είναι ουσιαστικά η συνολική προσφορά. H τάση είναι πτωτική στην αγορά αυτή τη στιγμή, αλλά καθώς η σεζόν περνάει και απομακρυνόμαστε όλο και περισσότερο από την περίοδο συγκομιδής, οι περισσότεροι αναλυτές πιστεύουν ότι θα εξαντληθούν τα αποθέματα. Οι τιμές πέφτουν αυτή τη στιγμή, αλλά οι καταναλωτές θα αρχίσουν να αγοράζουν. Και όταν αγοράζουν έναντι μειωμένων όγκων , τότε οι τιμές θα εκτοξευθούν» υπογραμμίζει ο Χόλαντ.
Η αστάθεια των τιμών δεν μοιάζει με τίποτα που έχουμε δει στα 20 και πλέον χρόνια μελέτης του τομέα του ελαιολάδου δήλωσε με τη σειρά του στο CNBC ο Βίτο Μαρτιέλι, αναλυτής στη Rabobank με έδρα την Ολλανδία. «Για να έχουμε όμως ξεκάθαρη άποψη, νομίζω ότι πρέπει να περιμένουμε μερικούς μήνες μέχρι το τέλος Ιουνίου, έστω και αν η βροχή τον Μάρτιο ήταν ένα θετικό μήνυμα», πρόσθεσε.
Η άνοδος ρεκόρ στις τιμές του ελαιολάδου οφείλεται κατά βάση στην κλιματική αλλαγή, επισημαίνει η επικεφαλής κλιματικής πολιτικής στην ανεξάρτητη δεξαμενή σκέψης Green Alliance, Έλενα Μπένετ. «Ο μεγαλύτερος εξαγωγέας ελαιολάδου στον κόσμο, η Ισπανία, μείωσε στο μισό την παραγωγή της λόγω ξηρασίας και υπερβολικής ζέστης, αυξάνοντας την τιμή κατά 112% από το 2022. Συμβαίνει και σε άλλες καλλιέργειες τροφίμων. Σήμερα είναι το ελαιόλαδο, αύριο θα ακολουθήσουν όλα τα άλλα», δήλωσε.
Ευάλωτα στην κλιματική αλλαγή τα ελαιόδεντρα
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος σε μια πρώτη του είδους της περιφερειακή ανάλυση των κινδύνων που σχετίζονται με το κλίμα, προειδοποίησε τον Μάρτιο ότι οι ευρωπαϊκές χώρες θα πρέπει να προετοιμαστούν για «καταστροφικές» συνέπειες, καθώς η κλιματική κρίση πλήττει κάθε τμήμα των οικονομιών τους. Η έκθεση αναφέρει ότι οι κλιματικές επιπτώσεις στην παραγωγή τροφίμων θα μπορούσαν να πλήξουν σκληρά τη νότια Ευρώπη, καθώς η υπερβολική ζέστη γίνεται πιο συχνή και τα πρότυπα βροχοπτώσεων αλλάζουν. Όσο για τα ελαιόδεντρα είναι «υπερβολικά» ευάλωτα στην κλιματική αλλαγή, επισημαίνουν οι ειδικοί.
«Το κλίμα θερμαίνεται. Και φυσικά, με περισσότερη ζέστη, λιγότερη βροχή, πιο ξηρά εδάφη, λιγότερη υγρασία και δάκο, η κατάσταση μόνο θα επιδεινώνεται. (Οι παραγωγοί) αναρωτιούνται πώς θα συνεχίσουν, επειδή εάν χάνουν το 40%, το 50%, το 60% της σοδειάς τους και εξακολουθούν να έχουν όλο το κόστος εισροών και του λιπάσματος, την περιποίηση, το βοτάνισμα, το πότισμα … τότε η κρίση θα επιδεινωθεί» τονίζει ο Χόλαντ.
Οι αυξανόμενες τιμές του ελαιολάδου συνέπεσαν επίσης με ένα κύμα κλοπών καθώς οι εγκληματικές συμμορίες στόχευαν το βασικό είδος διατροφής για μεταπώληση στη μαύρη αγορά. Τα σούπερ μάρκετ στην Ισπανία ανέφεραν στις αρχές Μαρτίου ότι το ελαιόλαδο είναι το είδος που πλήττεται από τις περισσότερες κλοπές σε μεγάλες περιφέρειες της χώρας. Τον Αύγουστο του περασμένου έτους, περίπου 50.000 λίτρα έξτρα παρθένου ελαιολάδου εκλάπησαν από ένα ελαιοτριβείο της Ισπανίας στην Κόρδοβα, σύμφωνα με τοπικά μέσα ενημέρωσης. Το κλεμμένο ελαιόλαδο εκτιμήθηκε ότι είχε τότε αξία άνω των 420.000 ευρώ.
CNBC
