Τα καρδιαγγειακά νοσήματα παραμένουν η νούμερο ένα αιτία θανάτου παγκοσμίως. Πάνω από 18,6 εκατομμύρια άνθρωποι χάνονται κάθε χρόνο, ενώ ένας στους τρεις είναι ηλικίας κάτω των 70 ετών.
Το 85% των θανάτων από καρδιαγγειακά νοσήματα οφείλονται σε έμφραγμα και εγκεφαλικό. Στην Ελλάδα ένας πολύ μεγάλος αριθμός πολιτών έχει αυξημένα επίπεδα χοληστερίνης. Ο μη έλεγχός της αυξάνει τον κίνδυνο για καρδιαγγειακά επεισόδια, όπως καρδιακή προσβολή και εγκεφαλικό.
Τι είναι όμως η χοληστερίνη, ή σωστότερα η χοληστερόλη; Τη λαμβάνουμε κυρίως από τις ζωικές τροφές που καταναλώνουμε, όμως χοληστερόλη παράγεται και από τον ίδιο μας τον οργανισμό, πρωτίστως από το ήπαρ.
Η χοληστερόλη είναι απαραίτητη καθώς παίζει καθοριστικό ρόλο σε πολλές σύνθετες λειτουργίες του σώματος, από τη δημιουργία μεμβρανών μέχρι τη σύνθεση ορμονών. Είναι τόσο σημαντική που ακόμη κι αν δεν την προσλάβουμε από τη διατροφή μας, ο οργανισμός μας θα σπεύσει να τη δημιουργήσει μόνος του.
Ωστόσο, όπως συμβαίνει και στα περισσότερα πράγματα, το κλειδί βρίσκεται στο μέτρο. Η υπερβολική πρόσληψη χοληστερόλης οδηγεί σε συγκέντρωσή της στο αρτηριακό τοίχωμα και σταδιακά προκαλεί καρδιοαγγειακά νοσήματα.
Σύμμαχος στην αντιμετώπιση της χοληστερόλης (LDL) είναι μια μορφή λιποπρωτείνης που υπάρχει στο αίμα μας, η HDL, η οποία δρα ευεργετικά για τον οργανισμό μας και αποτελεί έναν από τους μηχανισμούς για την απομάκρυνση της περίσσειας χοληστερόλης από την κυκλοφορία του αίματος.
Σε άτομο που δεν έχει ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου ή σακχαρώδη διαβήτη, η LDL χοληστερόλη συνιστάται να διατηρείται μικρότερη της τιμής των 115 mg/dl. Σε άτομα που έχουν ιστορικό στεφανιαίας ή αθηροσκληρυντικής νόσου ή σακχαρώδη διαβήτη, η LDL- χοληστερόλη πρέπει να είναι μικρότερη των 100 mg/dl (επιθυμητό και μικρότερη των 70 mg/dl).
Τι συμβαίνει στην Ελλάδα;
Σύμφωνα με την Καρδιολογική Ελληνική Εταιρεία, το 46% των ανδρών και το 40% των γυναικών έχουν επίπεδα ολικής χοληστερόλης άνω των 200 mg/dl. Από αυτούς, το 40% των ανδρών και το 30% των γυναικών δεν έχουν επίγνωση της κατάστασής τους.
Το 21% των ανδρών και το 7% των γυναικών έχουν επίπεδα HDL-χοληστερόλης κάτω των 35 mg/dl. Το 15% των ανδρών και 12% των γυναικών έχουν επίπεδα LDL-χοληστερόλης άνω των 160 mg/dl, ενώ το 52% των ανδρών και το 48% των γυναικών έχουν LDL μεγαλύτερη των 130 mg/dl.
Από εκείνους που γνωρίζουν ότι οι τιμές των λιπιδίων τους είναι παθολογικές, το 36% των ανδρών και το 33% των γυναικών ακολουθούν διαιτητική αγωγή, το 31% των ανδρών και το 20% των γυναικών βρίσκονται υπό φαρμακευτική αγωγή (κυρίως με στατίνες), ενώ οι υπόλοιποι δεν κάνουν τίποτα.
Τι πρέπει να κάνετε εάν έχετε υψηλή χοληστερόλη
Εάν έχετε υψηλή χοληστερόλη, το σημαντικότερο είναι να κατανοήσετε τον τρόπο με τον οποίο μπορείτε να την ελέγξετε. Αυτή η γνώση μπορεί να αποδειχθεί σωτήρια καθώς θα μειώσετε τον κίνδυνο για σοβαρές καταστάσεις υγείας.
Έλεγχος
Να βρίσκεστε σε επικοινωνία με τον γιατρό σας και να ελέγχετε την πρόοδό σας. Η παρακολούθηση της χοληστερόλης βοηθάει στη διαμόρφωση της θεραπείας, αλλά και την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητάς της. Ο γιατρό σας θα σας συστήσει -κατά περίπτωση- τα χρονικά διαστήματα ελέγχου.
Λήψη φαρμάκων & τήρηση της θεραπείας
Με τη θεραπεία της χοληστερίνης δεν παίζουμε. Πρέπει να ακολουθούμε πιστά τις οδηγίες. Οι στατίνες είναι τα φάρμακα που συνιστώνται συχνότερα, βάσει και των κατευθυντήριων οδηγιών, για τη διαχείριση της χοληστερόλης στο αίμα. Έχει αποδειχθεί επίσης πως έχουν αντιφλεγμονώδη δράση και γι’ αυτό αποτελούν απαραίτητο φάρμακο για την πρωτογενή και δευτερογενή πρόληψη της στεφανιαίας νόσου, ενώ τελευταία μελετάται και ο ρόλος τους στην καρδιακή ανεπάρκεια.
Ωστόσο, ακόμη και με τη μέγιστη θεραπεία με στατίνες, ορισμένοι ασθενείς με χρόνια νόσο δεν φτάνουν στα συνιστώμενα επίπεδα χοληστερόλης LDL. Οι γιατροί έχουν κι άλλα εργαλεία στα χέρια τους, σύμφωνα με την Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία.
Από τα νεότερα υπολιπιδαιμικά φάρμακα είναι η εζετιμίδη, η οποία εμποδίζει την εντερική απορρόφηση της χοληστερόλης και χορηγείται κυρίως σε συνδυασμό με στατίνη επιφέροντας περαιτέρω μείωση των τιμών χοληστερόλης κατά 20%. Tα φαρμακευτικά σκευάσματα πολυακόρεστων λιπαρών οξέων ω-3 σε δοσολογία 3 γρ ημερησίως, χρησιμοποιούνται επίσης, αν και με περιορισμένη δράση, για την αντιμετώπιση των υψηλών τριγλυκεριδίων αίματος.
Στη μάχη κατά της χοληστερόλης έχουν εισέλθει και τα ενέσιμα σκευάσματα για την αντιμετώπιση της υπερλιπιδαιμίας, αλλά και τα μονοκλωνικά αντισώματα εναντίον των υποδοχέων των PCSk9 και βοηθούν στην απομάκρυνση της LDL χοληστερόλης από την κυκλοφορία. Η χρήση αυτών των φαρμάκων που γίνεται με υποδόρια ένεση κάθε 15 ή 30 ημέρες, οδηγεί σε μείωση των τιμών της LDL χοληστερόλης έως 65% της αρχικής τιμής και συνιστώνται κυρίως για τα άτομα με οικογενή υπερχοληστερολαιμία που διατρέχουν και τον υψηλότερο κίνδυνο θανατηφόρου ή μη εμφράγματος του μυοκαρδίου.
Αλλαγές στη διατροφή
Η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο στη μείωση της LDL χοληστερόλης. Ο περιορισμός των λιπαρών τροφίμων, ειδικά εκείνων που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα και τρανς λιπαρά, είναι βασικός.
«Η μεσογειακή διατροφή, που δυστυχώς στην παραδοσιακή της μορφή έχει εγκαταλειφθεί σε μεγάλο βαθμό από τους σύγχρονους Έλληνες, φαίνεται ότι μπορεί να προλάβει 14 από τα 100 στεφανιαία επεισόδια που οφείλονται σε αυξημένες τιμές χοληστερίνης, γεγονός που αποδίδεται σε μεγάλο βαθμό στην έντονη αντιοξειδωτική δράση των διατροφικών στοιχείων που περιέχει, αλλά και στον περιορισμό των προσλαμβανόμενων θερμίδων που οδηγεί σε καλύτερη ρύθμιση του σωματικού βάρους», αναφέρει η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία.
Όπως υπογραμμίζει, τα βασικά στοιχεία της εν λόγω δίαιτας και ιδιαίτερα της ελληνικής εκδοχής, είναι η υψηλή κατανάλωση ελαιολάδου (μονοακόρεστο λίπος με αντιοξειδωτικές ουσίες), οσπρίων, δημητριακών, φρούτων και λαχανικών, η μέτρια με υψηλή κατανάλωση ψαριού, η μέτρια κατανάλωση κρασιού, γαλακτοκομικών, κυρίως τυριού και γιαουρτιού και η χαμηλή κατανάλωση κρέατος και παραγώγων του.
Σε έρευνα που έχει πραγματοποιηθεί, σύμφωνα με την Καρδιολογική Ελληνική Εταιρεία, διαπιστώθηκε πως οι συμμετέχοντες που ακολουθούσαν τη μεσογειακή διατροφή και λάμβαναν παράλληλα και στατίνη, είχαν κατά μέσο όρο 9% χαμηλότερη ολική χοληστερόλη, 19% χαμηλότερη LDL χοληστερόλη και 32% χαμηλότερη οξειδωμένη LDL χοληστερόλη, συγκρινόμενοι με εκείνους που δεν λάμβαναν αγωγή και τηρούσαν μία δίαιτα δυτικού τύπου.
Αν θέλετε να δείτε αναλυτικά τις τροφές που μειώνουν τη χοληστερόλη, διαβάστε εδώ.
Άσκηση
Ένας ακόμη βασικός παράγοντας στην αντιμετώπιση της χοληστερόλης είναι η άσκηση. Η ευεργετική άσκηση για το καρδιαγγειακό σύστημα έχει αποδειχθεί ότι είναι η μέτριας έντασης συστηματική άσκηση που επιτελείται για λιγότερο των 3 ωρών την εβδομάδα με καρδιακή συχνότητα το 60% της μεγίστης προβλεπόμενης για την ηλικία του. Ιδιαίτερα η γοργή βάδιση, 11-22 χιλιόμετρα βάδισης την εβδομάδα, έχει αποδειχθεί πως οδηγεί σε αύξηση της καλής χοληστερόλης HDL αίματος και σε βελτίωση των τιμών της κακής LDL χοληστερόλης.
Ακόμη όμως κι αν δεν έχετε υψηλή χοληστερόλη, η υιοθέτηση πιο υγιεινών συνηθειών μπορεί να σας βοηθήσει να αποτρέψετε την αύξησή της σε ανθυγιεινά επίπεδα στο μέλλον.
